(Аmong-д бичсэн мэйл)
Хүндэт Abc4life-д
Мэйлнээс тань таныг дажгүй залуу байна уу даа гэж дүгнэв. Yнэндээ таны бичсэнээр ард түмнийг аварна энэ тэр гэж дөвчигнөхгүй, хүн бүр дор дорноо хичээгээд, өөрийнхөө ажлаар бахархаад, үр хүүхдээ зөв хүмүүжүүлээд явдаг бол... Монгол орон тийм болоосой гэж хүснэм. Харин өнөөдрийн энэ цаг мөчид яагаад таны хэлж байгаа шиг сайхан хүн, сайн хүн Монголд олноор төрөхгүй байна аа?
Учир нь тэнд их сонирхолтой амьдрал хүлээж байна л даа... Гараад нэг алхахаар утаанд багтарч үхчих гээд, хүүхэд нь нэг мэдсэн сүрье тусаад, эмчийн гарыг цайлгахгүй бол үхүүлчих гээд... Байшин баръя гэсэн газрын зөвшөөрөл дээр нэмээд давхар давхар хахууль... Машинаа бариад томоотой явж байтал хажуугаас улаан жийптэй онгироо залуу тас хийтэл мөргөх. Юун төлбөр төлүүлэх манатай хаашаа ч явж яаж ч заргалдаад нэмэргүй. Өглөөнөөс орой болтол, хөлнөөсөө толгой хүртэл есөн шидийн бухимдал нерв, сэтгэлийн болоод биеийн шарх сорви. Тэнд нэг хүн хохирно, энд нэг хүн шударга бустай учирна. Гай нь өөрт л таарахгүй бол болоо гээд өөрийгөө болгоод явах. Гэхдээ нэг өдөр заавал ээлж ирнэ!
Япончуудын хэлдэг салариман, эсвэл ямар нэгэн профешионал маягийн ажил эрхэлдэг хүмүүс, өөрөөр хэлбэл өөрт оногдсон нэг хэвийн ажлыг хийгээд явах хүмүүст бол асуудал бас ч гайгүй. Ийм хүмүүс оногдсон ажил, авсан даалгавараа гүйцээгээд даруухан явж байж болно. Харьцангуйгаар сэтгэх шаардлагагүй, өөрчлөлт багатай "routine works". Мал маллах бол хамгийн сонгодог жишээ.
Тэгвэл нийгэмд шинэ юм бий болгох, эсвэл байгааг өөрчлөх гэсэн миссионтой хүмүүс бас бий. Жишээ нь Монголд бродбанд сүлжээг хөгжүүлье гэдэг ч юмуу, цоо шинэ үйлдвэрлэл эхлүүлье гэх жишээтэй. Угаасаа ийм шинэ далайцтай ү/а-гүйгээр Монгол орон буурай гэдэг статусаасаа хэзээ ч гарч чадахгүй. Гэтэл тийм хүнд хамгийн түрүүн хүнд суртал, хээл хахууль, заваарсан сүлжээ, шударга бус байдал гэдэг эгц нүүрэн дээр хөндөлсөж ирнэ. Юм хийе, бүтээе гэсэн санаа зоригтой (志）хүний тухайд ярьж байна. Зүгээр байхад л оролдоод эхэлнэ. Монгол хүн дотооддоо эм үйлдвэрлэе гэхээр Эрүүл мэндийн яамнаас хачин хууль гаргаж ирээд хавчаад унана. Нэг дарга нь гадаадаас эм оруулдаг бизнестэй, тэрнийгээ хамгаалж байгаа ухаан нь тэр.
Ингээд л нөгөө добрый хүн чинь тэсэхээ байж эхэлдэг юм болов уу даа. Жагсаад явж байгаа хүмүүсийн дотор онгиргон хөөргөн, өөрийгөө яая гэж байж улс орон гэж томорсон нөхдүүд мэдээж олон байгаа. Гэхдээ бүгд тийм биш. Түүн дотор аргаа бараад, энэ нийгэм чинь нэг л биш гээд, гэртээ авгайгаа тэврээд сэтгэл амар сууж чадахгүй тэсэхээ байгаад гудамжинд гарч ирсэн хүмүүс бас байгаа. Түүнийг ялгаж салгаж ойлгоосой гэж хүснэм.
Хүн төрөлхтний түүхэнд улс орнууд хамгийн их хөгжсөн үе нь жирийн хүмүүс зөвхөн өөрийгөө биш, эргэн тойрны нийгмээ сонирхдог, тэр үйл хэрэгт оролцдог болсон үе байдаг гэж би ойлгодог. Грек, Ромын иргэншил (иргэний нийгэмшил)-ээс эхлээд, Пакс Британика, дараа нь Америкийн Нэгдсэн Улсын эх суурь тавигдсан үе, Бакүмацүгийн Япон. Шийдвэр гаргах түвшинд иргэдийн оролцоо хүчтэй нийгэм, иргэд нь орчин байдалд санаа зовж дуугаа өргөсөн нийгэм, өөрөөр хэлбэл "иргэний нийгэм" гэдэг юманд хамгийн ихээр дөхөж очсон үед тухайн улсын хөгжлийн гол тулгуур тавигддаг гэж би боддог.
Миний хувьд үнэндээ улс төрчдөд, улс төрд найдлага тавьдаггүй.
Хувийн хэвшлийн хөгжил л Монголыг аварна.
Учир нь тэнд их сонирхолтой амьдрал хүлээж байна л даа... Гараад нэг алхахаар утаанд багтарч үхчих гээд, хүүхэд нь нэг мэдсэн сүрье тусаад, эмчийн гарыг цайлгахгүй бол үхүүлчих гээд... Байшин баръя гэсэн газрын зөвшөөрөл дээр нэмээд давхар давхар хахууль... Машинаа бариад томоотой явж байтал хажуугаас улаан жийптэй онгироо залуу тас хийтэл мөргөх. Юун төлбөр төлүүлэх манатай хаашаа ч явж яаж ч заргалдаад нэмэргүй. Өглөөнөөс орой болтол, хөлнөөсөө толгой хүртэл есөн шидийн бухимдал нерв, сэтгэлийн болоод биеийн шарх сорви. Тэнд нэг хүн хохирно, энд нэг хүн шударга бустай учирна. Гай нь өөрт л таарахгүй бол болоо гээд өөрийгөө болгоод явах. Гэхдээ нэг өдөр заавал ээлж ирнэ!
Япончуудын хэлдэг салариман, эсвэл ямар нэгэн профешионал маягийн ажил эрхэлдэг хүмүүс, өөрөөр хэлбэл өөрт оногдсон нэг хэвийн ажлыг хийгээд явах хүмүүст бол асуудал бас ч гайгүй. Ийм хүмүүс оногдсон ажил, авсан даалгавараа гүйцээгээд даруухан явж байж болно. Харьцангуйгаар сэтгэх шаардлагагүй, өөрчлөлт багатай "routine works". Мал маллах бол хамгийн сонгодог жишээ.
Тэгвэл нийгэмд шинэ юм бий болгох, эсвэл байгааг өөрчлөх гэсэн миссионтой хүмүүс бас бий. Жишээ нь Монголд бродбанд сүлжээг хөгжүүлье гэдэг ч юмуу, цоо шинэ үйлдвэрлэл эхлүүлье гэх жишээтэй. Угаасаа ийм шинэ далайцтай ү/а-гүйгээр Монгол орон буурай гэдэг статусаасаа хэзээ ч гарч чадахгүй. Гэтэл тийм хүнд хамгийн түрүүн хүнд суртал, хээл хахууль, заваарсан сүлжээ, шударга бус байдал гэдэг эгц нүүрэн дээр хөндөлсөж ирнэ. Юм хийе, бүтээе гэсэн санаа зоригтой (志）хүний тухайд ярьж байна. Зүгээр байхад л оролдоод эхэлнэ. Монгол хүн дотооддоо эм үйлдвэрлэе гэхээр Эрүүл мэндийн яамнаас хачин хууль гаргаж ирээд хавчаад унана. Нэг дарга нь гадаадаас эм оруулдаг бизнестэй, тэрнийгээ хамгаалж байгаа ухаан нь тэр.
Ингээд л нөгөө добрый хүн чинь тэсэхээ байж эхэлдэг юм болов уу даа. Жагсаад явж байгаа хүмүүсийн дотор онгиргон хөөргөн, өөрийгөө яая гэж байж улс орон гэж томорсон нөхдүүд мэдээж олон байгаа. Гэхдээ бүгд тийм биш. Түүн дотор аргаа бараад, энэ нийгэм чинь нэг л биш гээд, гэртээ авгайгаа тэврээд сэтгэл амар сууж чадахгүй тэсэхээ байгаад гудамжинд гарч ирсэн хүмүүс бас байгаа. Түүнийг ялгаж салгаж ойлгоосой гэж хүснэм.
Хүн төрөлхтний түүхэнд улс орнууд хамгийн их хөгжсөн үе нь жирийн хүмүүс зөвхөн өөрийгөө биш, эргэн тойрны нийгмээ сонирхдог, тэр үйл хэрэгт оролцдог болсон үе байдаг гэж би ойлгодог. Грек, Ромын иргэншил (иргэний нийгэмшил)-ээс эхлээд, Пакс Британика, дараа нь Америкийн Нэгдсэн Улсын эх суурь тавигдсан үе, Бакүмацүгийн Япон. Шийдвэр гаргах түвшинд иргэдийн оролцоо хүчтэй нийгэм, иргэд нь орчин байдалд санаа зовж дуугаа өргөсөн нийгэм, өөрөөр хэлбэл "иргэний нийгэм" гэдэг юманд хамгийн ихээр дөхөж очсон үед тухайн улсын хөгжлийн гол тулгуур тавигддаг гэж би боддог.
Миний хувьд үнэндээ улс төрчдөд, улс төрд найдлага тавьдаггүй.
Хувийн хэвшлийн хөгжил л Монголыг аварна.
Харин тэр хувийн хэвшлийн хөгжилд засаг төр багахан шиг л саад тушаа болоосой доо. Шударга бизнес ялах хөрс бүрдээсэй.
Тийм эрүүл орчинг бүрдүүлэхийн тулд нэг ч гэсэн хүн, нэг ч гэсэн ИРГЭН нэмэгдэж хувь нэмэрээ оруулаасай.
Хүндэтгэсэн,
Тулгат
------------------------------------------------------------
Abc4life wrote:
Haraad baihad ene buh avilga heel hahuuliin asuudliig herhen shiideh ve, Mongold bolood baigaa ene alban tushaal, uls tur, avilga, jagsaal tsuglaan ene buhniig herhen tsegtsleh ve geed bodood baihad. Ug ni bol bi eh ornoo avarna, bi turiin erhend garch ard tumnee avarch avilgalchdiig zailuulna, bi hamgiin shudraga hun geed sonin setguuleer nuguuhiinuu muug erj haisan, negniig nuguuruu turhirsan, zanasan zuhsen ene buh arga bol hezee ch tus bolohgui gej boddog. Iim yum bicheed, yariad jagsaad yavj bdag, yaasan ih zav zaitai, hiih ajlaa olj yadsan humuus yum gej bodoh yum. Ug ni ar ger, aav eej, ur huuhed, ajil turul geed sanaa zovoh yum bishgui l baimaar, hun muulj jagsaj yavah chini sain zuil herhev ch bish.Harin tuunii orond hamgiin eh oronch, eh oronoo avarch chadah zuil bol hun bur uurtuu nogdson ajlaa dor burtee henees ch iluu hiigeed, tuugeeree baharhaad, nadaas uur hun hiij chadahgui, ene ni minii eh orondoo ugch bui huvi nemer gedeg setgeleer handaad, uh huuhdee sain hun bolgon usgun humuujvel hamgiin ach tustai baimaar. Huduu ochood 300-400 maltai jiriin neg malchin irgeniig harahaar uneheer baharhamaar. Hiisen yumtai, uuriinhuu hariutssan ajild ezen bolood, turiinhuu suldend zalbiraad yavj bdag jinhene Mongol hun tend l bn.
------------------------------------------------------------
