Номын тэмдэглэл (2006 он 6 сар)

Өнгөрсөн хугацаанд уншсан хэдэн номоос танилцуулъя. Хойшлуулсаар байтал бүр худлаа болох нь байна.


1. BUSHIDO - The Soul of Japan
Хоёр жилийн өмнө хальт уншиж байсан Нитобэ Иназогийн "Бушидо - Японы охь" номыг эргүүлж уншив. Үнэхээрийн гайхамшигтай ном, үүнийг залуус минь заавал уншаарай. Номын зураг дээр эрхий хуруугаа гаргаж давхар рекламдая. Энэ зурган дээр байгаа нь байлингал (billingual) буюу англи, япон хоёр хэл дээр зэрэг гарсан ном юм. Дээр үеийн хэллэгтэй ойлгоход хэцүү газар олон байдаг учир иймэрхүү хоёр хэлээр хэвлэгдсэн номыг уншвал ойлгоход дөхөмтэй болов уу.
Хэвлэлийн газар: Kodansha. Billingual Books цуврал.

2. 山田真哉（やまだしんや）『さおだけ屋はなぜ潰れないのか』(c)2005, 光文社

Энгийн хүмүүст нягтлан бүртгэлийн (accounting) талаар ойлгомжтой тайлбарлахыг зорьсон энэ ном өнгөрсөн өвөл Японд нэлээд гүйлгээтэй сайн борлогдсон юм. Мэргэжлийн хүмүүс үүнийг "миний түвшинд хэтэрхий амархан ном байна" гэж бодож болохгүй, үнэндээ янз бүрийн бизнесийн, амьдралын жишээнүүдийг татаж, олон талын юм бодогдуулахаар сайн бичсэн бүтээл юм. Надаас хоёр ах залуу хүн аль хэдийн миллион сэллэр (сая хувь борлогдсон) номын эзэн болоод явж байна гэдэг атаархмаар ч юм шиг.

3. 渋沢栄一自伝　『雨夜譚』（あまよがたり）、岩波文庫

Японы "аж үйлдвэржилтийн эцэг" гэгддэг Шибүсава Эйичигийн амьдрал, үйл хэргийн тухай намтар ном. Миний японы түүхэн хүмүүсийн дотроос хамгийн их үнэлж, хүндэтгэдэг хүмүүсийн нэг юм. Энэ хүний амьдралын талаар нэг цаг боломжтой үедээ тусад нь бичье гэж бодож байгаа учир энд нэг их дэлгэрэнгүй бичээд яахав. Ямартай ч японд хувьцаат компанийн тогтолцоог анх нэвтрүүлж, анхны арилжааны банкийг байгуулж (одоогийн Мизүхо банк), түүнээс хойш төмөр зам, гангийн үйлдвэр, тоосгон завод, цаасны үйлдвэр, усан тээврийн компани, цахилгаан станц гээд орчин үеийн аж үйлдвэржилтэд хэрэгтэй бараг бүх төрлийн үйлдвэр компанийг байгуулахад гар бие оролцож, тэр тоо нь бүр 500 давсан гэгддэг хүн юм. Мөн одоогийн Хитоцүбаши их сургууль, өнөөдөр манай монголын сор болсон залуус бас тэнд суралцаж байна, тэр сургуулийг байгуулахад энэ хүн голлох үүрэг гүйцэтгэсэн байдаг.

4. Сэнэка "Амьдралын урт богинын тухайд"

Lucius Annaeus Seneca 『人生の短さについて』　岩波文庫

Стоик урсгалын гол төлөөлөгч болох эртний Ромын улс төрч, гүн ухаантан Сенека (МЭӨ 4 - МЭ65 онд амьдарч байсан) -гийн гурван бүтээлийг нэгтгэн нэг ном болгожээ. Уншиж байхад эхний ном буюу "Амьдралын урт богинын тухайд" нь их таалагдлаа. Латин хэлэнд Vita brevis, virtus longa (命は短く、徳は長し)　буюу "нас богино ч, virtue урт гэсэн утгатай үг байдаг санаанд орж байлаа. Ерөнхийдөө хүн өөрийнхөө зөв гэж бодсоноор зоригтой амьдрах, энэ нь тэр хүн амьдралын цаг мөч бүрийг өөртөө зориулж байгаа учраас амьдрал нь урт байгаа хэрэг, харин бялдуулчилж, эсвэл бусдын үг шүүмжлэлээс эмээж, хоосон чамирхаж амьдрах нь цаг мөч бүрийг өөртөө зориулж чаддаггүй учир богинохон гэсэн санаа гарч байгаа. Энэ эхний дэвтрийг монгол хэлэнд орчуулахсан.

------------ Энэ 徳, virtue гэдэг үгтэй тааралдах болгонд би монгол хэлээр хэрхэн орчуулах билээ гэж шаналаад унадаг юм. Зүгээр нэг "ариун журам", "жудаг", "ёс суртахуун" гэх мэт үгээр орчуулах нь энэ үгийн цаана байгаа хүч, амин сүнсийг илэрхийлж чаддаггүй.

5. 茂木健一郎　『「脳」整理法』　ちくま新書、2005

Хүний уураг тархины бүтэц ажиллагааны талаар судалдаг Моги Кэничироо профессорын номнууд сүүлийн үед японд эрэлт ихтэй байгаа. Энд дурдсан номноос гадна өөр хэд хэдэн тархины талаар ном бичсэн. Эхний гурван бүлэг хүртэл тун их сонирхол татаж, нэлээд шинэ санаа өглөө. Харин түүнээс хойшхи нь "тэгээд цааш нь?" гэж асуусан миний асуултад тэр бүр хариулт болохооргүй, зарим газраа нотолгоо муутай санагдсан. Юутай ч нэг уншаад авахад өгөөжтэй ном.